แนวความคิดตามทฤษฎีการวิเคราะห์การติดต่อ โดย อีริค เบอร์น ( Eric Berne )

แนวความคิดตามทฤษฎีการวิเคราะห์การติดต่อ โดย อีริค เบอร์น ( Eric Berne )

ประวัติผู้ก่อตั้ง

อีริค เบอร์น(Eric Berne) เกิดวันที่ 10 พฤษภาคม ค.ศ.1910 ที่เมืองมอนทรีอัล คิวเบค ประเทศแคนนาดา เดิมชื่อว่า เลนนาร์ด เบอร์นสไตลน์ พ่อของเบิร์น เดวิด ฮิลเลอร์ เบอร์นสไตน์ เป็นหมอ ส่วนแม่ของเบอร์น ซารา กอร์ดอน เบอร์นสไตน์ มีอาชีพเป็นนักเขียน เบอร์น มีพี่น้องคนเดียวคือ เกรซ น้องสาวซึ่งมีอายุน้อยกว่าเขา 5 ปี พ่อแม่ของเบอร์นอพยพมาจากรัสเซียและโปแลนด์. ทั้งพ่อและแม่ของเบอร์น จบปริญญาโทจากมหาวิทยาลัยแมคกิลล์, อีริค ซึ่งสนิทกับพ่อของเขามาก,ได้เล่าถึงการเป็นผู้ช่วยพ่อดูรักษาผู้ป่วย.คุณหมอเบอร์นสไตน์เสียชีวิตด้วยวัณโรคด้วยวัย38ปี.แม่ของเบอร์นของเสาหลักของครอบครัวหลังพ่อเขาเสียชีวิตเธอสนับสนุนให้เบอร์นเรียนด้านแพทย์เพื่อดำเนินรอยตามคุณหมอเบอร์นสไตน์พ่อของเบอร์น. เบอร์น จบแพทยศาสตร์ และศัลยศาสตร์จากวิทยาลัยการแพทย์แห่งมหาวิทยาลัยแมคกิลล์ ในปี 1935.  

แนวคิดที่สำคัญ

ภาวะตัวตน(EGO STATES) และความสัมพันธ์ (TRANSACTIONS)

การปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเป็นที่มาของความสัมพันธ์ (Transactions) ความสัมพันธ์หนึ่งๆจะแบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน คือ สิ่งเร้า (Stimulus) และการตอบสนอง (Response) โดยปกติแล้วความสัมพันธ์ส่วนบุคคลเป็นส่วนหนึ่งของความสัมพันธ์โดยรวม แต่ละด้านของความสัมพันธ์หรือผลของความสัมพันธ์อาจอยู่ในรูปของความสัมพันธ์ทางตรงไปตรงมา มีประสิทธิภาพ เหมาะสม หรืออ้อมค้อม สูญเปล่าและไม่เหมาะสม.  เมื่อบุคคลมีปฏิสัมพันธ์ พวกเขาจะแสดงในรูปของสภาวะตัวตน (Ego State) 3 ประเภทซึ่งแตกต่างกันไป. สภาวะตัวตนชัดเจนของความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรม และสภาวะอัตตาแต่ละอย่างมีแหล่งที่มาจากแต่ละส่วนของสมอง. บุคคลสามารถแสดงพฤติกรรมจากสภาวะตัวตนแบบพ่อแม่ (Parent Ego State). สภาวะตัวตนของเด็ก(Child ego State) หรือจาก สภาวะตัวตนของผู้ใหญ่ (Adult ego State). เช่นเดียวกัน พฤติกรรมของเราก็มาจากสภาวะตัวตนอย่างใดอย่างหนึ่งใน 3 อย่างนี้.  

สภาวะตัวตนแบบเด็ก (Child Ego State)

เมื่อเราอยู่สภาวะตัวตนแบบเด็ก เราจะแสดงออกเหมือนเด็ก. ไม่ใช่แค่แสดงออกเท่านั้น เราจะคิด รู้สึก มอง ได้ยิน และตอบสนองราวกับเด็กอายุสามขวบ ห้าขวบ หรือแปดขวบ เมื่อเด็กมีความรู้สึกเกลียดหรือรัก ตื่นเต้น เป็นธรรมชาติ หรือชอบเล่นสนุก เราจะเรียกเด็กประเภทนี้ว่า เด็กตามธรรมชาติ (Natural Child) เป็นต้น

ภาวะตัวตนแบบพ่อแม่ (Parent ego State) ภาวะตัวแบบพ่อแม่มีลักษณะตรงกับข้ามกับภาวะตัวตนแบบเด็ก. ภาวะตัวตนแบบพ่อมีจะมีลักษณะเก็บจำล่วงหน้า ด่วนตัดสิน มีอคติล่วงหน้าในการดำรงชีวิต. เมื่อบุคคลอยู่ในภาวะตัวตนแบบพ่อแม่ เขาจะคิด รู้สึก และแสดงออกเหมือนพ่อแม่หรือคนที่เขาถือเป็นแบบอย่าง. ภาวะตัวแบบพ่อแม่จะตัดสินใจ ว่าจะต้องสนองต่อเหตุการณ์อย่างไร อะไรดีหรือไม่ดี และบุคคลจะดำรงชีวิตอยู่อย่างไร โดยไม่จำเป็นต้องอิงอยู่กับหลักเหตุผล. ภาวะตัวตนแบบพ่อแม่อาจแสดงออกในรูปของการตัดสิน ต่อต้าน ควบคุม หรือให้การสนับสนุนก็ได้

ภาวะตัวตนแบบผู้ใหญ่ (THE ADULT)

เมื่ออยู่ในภาวะตัวตนแบบผู้ใหญ่ (Adult ego state) บุคคลจะแสดงออกเหมือนคอมพิวเตอร์ คอมพิวเตอร์จะทำงานตามข้อมูลที่รวบรวมได้และเก็บข้อมูลและใช้ข้อมูลเพื่อตัดสินใจตามโปรแกรมที่อิงตามหลักตรรกะ.เมื่ออยู่ในในภาวะตัวตนแบบผู้ใหญ่ บุคคลจะใช้ความคิดแบบตรรกะในการแก้ไขปัญหา  บุคคลอาจตั้งวัตถุประสงค์เอาไว้ว่า ฉันเป็นผู้ใหญ่และฉันก็มีอารมณ์ แบบนี้ใช่หรือไม่. การเป็นมนุษย์ที่มีวุฒิภาวะและเจริญเติบโตขึ้นไม่เหมือนกับการอยู่ในภาวะตัวตนแบบผู้ใหญ่. เด็กเล็กก็สามารถอยู่ในภาวะตัวตนแบบผู้ใหญ่ของพวกเขาได้ และปรับเปลี่ยนไปตามวัย พร้อมกับสามารถใช้ภาวะตัวตนแบบพ่อแม่และเด็กได้ตลอดเวลาเช่นกัน